Ohel Elimelecha z Leżajska

Ohel ( z hebr. namiot) to niewielki żydowski grobowiec murowany lub drewniany, posiadający najczęściej prosty kształt prostopadłościanu o dachu półkolistym lub dwuspadowym, zwykle posiadający drzwi, a czasem również okienka.

Ohel Elimelecha Weissbluma w Leżajsku – znajduje się na cmentarzu żydowskim (kirkucie) w Leżajsku, przy ulicy Górnej. 

Cmentarz żydowski - kirkut w Leżajsku został założony zapewne w XVIII wieku, wraz z powstaniem miejscowego kahału. W języku polskim funkcjonowały dwie nazwy: "kirkut" i "okopisko".

Pierwszy drewniany, kryty gontem ohel powstał w XIX wieku. W 1940 roku hitlerowcy zburzyli go i rozkopali grób cadyka, z nadzieją że znajdą drogocenne przedmioty. Według podań podczas rozkopywania grobu cadyk spojrzał na prześladowców smutnymi oczami, poprzez co wystraszeni uciekli i dalej nie niszczyli grobu, jak i całego cmentarza. Szczątki cadyka leżały kilka dni pod jednym z drzew. Wkrótce zostały ponownie pochowane w białym ręczniku przez Feliksa Wagnera i kilku innych Żydów.

Po zakończeniu wojny, w latach 60. XX wieku ohel został odbudowany z inicjatywy Borucha Safira i ówczesnego burmistrza Leżajska Kazimierza Gduli. Przez długi czas rabin Friedman z Wiednia, absolwent Krakowskiej Szkoły Rabinackiej zbierał pieniądze wśród amerykańskich Żydów na ten cel. 

Wybudowany ohel był składał się z jednego pomieszczenia. Widać to na filmie z 1992 roku, kiedy to młodzież z Izraela przyjechała do Leżajska i odwiedziła grób cadyka Elimelecha. 

************  

**

Niedługo, dzięki staraniom rabina Reichbergera z Nowego Jorku dobudowano kolejno z lewej strony pomieszczenie dla chasydów, a później, z prawej strony pomieszczenie dla kobiet, tzw. babiniec.

Ohel Elimelecha na żydowskim cmentarzu leżajskim składa się z trzech części: w głównej znajduje się grób Elimelecha z Leżajska oraz tablice epitafijne niektórych członków jego rodziny, pozostałe dwie części mieszczą oddzielne sale modlitewne - dla mężczyzn oraz kobiet.

W ciągu kilkudziesięciu lat wystrój ohelu był wielokrotnie zmieniany.  

Macewa cadyka obecnie jest otoczonego kutą kratą, ale w latach 80. nie było kraty, nie wisiały nad grobem zdobione lampy oliwne. 

Oryginalny nagrobek - macewa Elimelecha z 1776 roku, została odnaleziona po wojnie na terenie miasta. Napis na niej głosi: "Nasz pan i nauczyciel, człowiek Boga rabin, sprawiedliwy Elimelech Lazar Lippman w tym grobie spoczywa, który zmarł 21 dnia Adaru".
Data 1776 wątpliwa, bowiem wg danych genealogicznych Elimelech ur. się w 1717 roku w Tykocinie woj podlaskie, a zmarł 11 marca 1787, czyli 11 lat później niż datowany wiek macewy.

Macewa cadyka Eleazara w ohelu na leżajskim kirkucie. To prawdopodobnie najstarsza macewa w Polsce. Eleazar, który urodził się w 1742 roku zmarł w 1806 roku 16 marca, był synem Elimelecha. Mieszkał przez pewien czas w Łańcucie, podobnie jak ojciec, a także cadyk Jakub Horowitz znany jako Widzący z Lublina.

Prawdopodobnie ojciec Elimelecha -rabbi Eliezer Lipman urodzony w 1687 zmarł w Leżajsku i też pochowany jest na leżajskim kirkucie.
https://www.geni.com/people/R-Elimelech-of-Lizhensk/5216775740160079001

Duży wkład w remonty, rozbudowę ohelu i ogrodzenie kirkutu wniósł rabin Mendel Reichberg z Nowego Jorku oraz Nissenbaum.

Ohel jest obecnie najliczniej i najchętniej odwiedzanym grobem cadyka w Polsce, a nawet i Europie.

Źródło:

http://pl.wikipedia.org/wiki/Ohel_Elimelecha_w_Le%C5%BCajsku