Prace konserwatorskie macew znalezionych podczas rewitalizacji Rynku w Leżajsku

Na terenie Muzeum Ziemi Leżajskiej trwają prace konserwatorskie macew znalezionych podczas rewitalizacji Rynku w Leżajsku. 

zobacz: 

Leżajski Rynek macewami wybrukowany

Kamienne tablice zostały przewiezione do Muzeum Ziemi Leżajskiej. Tam odbędzie się ich dokumentacja wykonana przez zespół Moniki Tarajko z "Bramy Grodzkiej" w Lublinie. W skład zespołu udział w pracach konserwatorskich bierze również Pan Paweł Sygowski oraz prof. Andrzej Trzciński z Zakładu Kultury i Historii Żydów na Wydziale Humanistycznym Instytutu Kulturoznawstwa UMCS w Lublinie, który zajmuje się badaniami zabytków żydowskich na historycznych obszarach Rzeczypospolitej, polichromią nagrobków żydowskich.

 

 

Następnie macewy prawdopodobnie trafią na Kirkut, czyli cmentarz żydowski w Leżajsku. Decyzję w tym przypadku podejmie konserwator zabytków.

Wszystkie macewy, także ich fragmenty w momencie odkrycia stały się własnością Skarbu Państwa i podlegają jurysdykcji rzeszowskiego konserwatora zabytków. Konserwator podpisał umowę z ośrodkiem "Bramy Grodzkiej" w Lublinie. 

zobacz też:

Rewitalizacja Rynku w Leżajsku

Leżajsk Szlakiem Elimelecha i dziedzictwa kultury żydowskiej - Emil Majuk, Monika Tarajko

Ukazała się interesująca książka "Leżajsk Szlakiem Elimelecha i dziedzictwa kultury żydowskiej". Autorem są Emil Majuk, Monika Tarajko. 

Książka Leżajsk Szlakiem Elimelecha i dziedzictwa kultury żydowskiej poświęcona historii społeczności żydowskiej Leżajska jest jedną z serii broszur opowiadających o losach Żydów w miejscowościach należących do Szlaku Chasydzkiego. 
Emil Majuk z Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie jest współtwórcą szlaku chasydzkiego "Szlak Elimelecha" - projektu z myślą o turystach, także miłośnikach turystyki rowerowej Green Velo zwiedzających miejsca w Leżajsku związane z cadykiem Elimelechem, jego potomkami, a także chasydyzmem i historią społeczności żydowskiej Leżajska.

Szlak Chasydzki to trasa wiodąca śladami Żydów z południowo-wschodniej Polski z terenów Podkarpacia i Lubelszczyzny, obejmująca 29 miejscowości, w których zachowały się bezcenne ślady wielowiekowej obecności polskich Żydów: Baligród, Biłgoraj, Chełm, Cieszanów, Dębica, Dynów, Jarosław, Kraśnik, Lesko, Leżajsk, Lublin, Przemyśl, Ropczyce, Rymanów, Sanok, Tarnobrzeg, Ustrzyki Dolne, Wielkie Oczy, Włodawa i Zamość. Łączy miejscowości, w których znajdują się zarówno imponujące synagogi, jaki cmentarze żydowskie, na których nierzadko znaleźć można nagrobki pochodzące z XVIII, XVII, a nawet XVI w. Wiele z tych cmentarzy jest wciąż odwiedzanych przez chasydów przybywających z całego świata.

Leżajski Rynek macewami wybrukowany

Podczas prac związanych z rewitalizacją Rynku w Leżajsku odkryto ponad 150 macew - kamiennych prostokątnych nagrobków, pochodzących z pobliskiego kirkutu przy ul. Górnej. 
W czasie drugiej wojny światowej podczas okupacji niemieckiej wybrukowano plac na Rynku. To kolejne takie odkrycie. W latach 80. również w czasie robót wykopano macewy, w innej części Rynku. Uratowała je Janina Ordyczyńska, która za każdą macewę płaciła robotnikom flaszkę spirytusu. Odzyskane macewy zwieziono na leżajski kirkut, a po latach z części z nich stworzono na tyłach kirkutu lapidarium. 
Po przetłumaczeniu inskrypcji przez rabina Pinchasa Pompa okazało się, że dwie z macew należą do wnuków Elimelecha - jednego z pierwszych cadyków w historii judaizmu i najwybitniejszego przedstawiciela chasydyzmu, którego grób znajduje się w Leżajsku. Szacuje się, że płyty nagrobne mają ok. 80 lat. 

zobacz: Rewitalizacja Rynku w Leżajsku. 

 

  

  

  

Zobacz też:

https://rzeszow.tvp.pl/49367638/zabytkowe-macewy-odkryte-podczas-prac-na-lezajskim-rynku

Rewitalizacja Rynku w Leżajsku

21 adar 2020. Chasydzi w Leżajsku

W tym roku jorcajt, czyli rocznica śmierci cadyka Elimelecha Weissbluma wypada we wtorek, 17 marca 2020. 
Ze względu na zagrożenie epidemiczne Covid-19 wywołane koronawirusem SARS-CoV-2 odwołano pielgrzymkę chasydów do Leżajska. Smutny widok, zazwyczaj o tej porze na leżajskim kirkucie modliło się tysiące chasydów, którzy właśnie do tego grobu przyjeżdżali z całego świata, także chasydzi z dynastii Elimelecha. To pierwszy taki jorcajt od wielu, wielu lat. W Polsce obowiązuje stan zagrożenia epidemiologicznego, zamknięto granice dla cudzoziemców, loty zostały odwołane, obowiązuje kwarantanna społeczeństwa. W Izraelu obowiązuje dwutygodniowa kwarantanna dla wszystkich wracających z zagranicy.

 

 

 

 

 

 

Rabbi Elimelech of Lizhensk (1717-1786) passed away in Leżajsk on the 21st of Adar, 1787. To this day his grave site is visited by thousands of Chasidim every year. Many of the current chassidic dynasties trace themselves back to Rabbi Elimelech.

R’ Elimelech ben Eliezer Lipman Weisblum was born in 1717 in Tykocin, Poland. He was one of the elite disciples of R’ DovBer, the Maggid of Mezritch, and a colleague of R’ Schneur Zalman of Liadi. He is also widely known as the No'am Elimelech, the title of the renowned chassidic work he authored.

****

Przybyli, odeszli ... są Żydzi Polscy. Wystawa w Parlamencie Europejskim w Brukseli 2009

Z inicjatywy Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma 1 kwietnia 2009 w Parlamencie Europejskim w Brukseli zorganizowano wystawę "Przybyli, odeszli ... są Żydzi Polscy". 

Ekspozycja zawierała fotografie mojego autorstwa. To wielkie dla mnie wyróżnienia. Wystawa składała się nie tylko z tekstów, ale również bogatego materiału ilustracyjnego ŻIH. Po zamknięciu wystawy cała ekspozycja przedstawiana była w Żydowskim Instytucie Historycznym, a także w innych miastach. Zwiedzający mogli zapoznać się z wędrówką Żydów do Polski, ich działalnością w kraju, dorobkiem intelektualnym oraz twórczości artystycznej. Składała się z 31 paneli. Każdy o wymiarach: 190 x 95 x 1,5 cm. Wystawa przybliżała drogi Żydów do Polski, która na wiele wieków stała się dla nich schronieniem, podczas gdy w wielu krajach zachodniej Europy byli prześladowani i mordowani. Przez kolejne stulecia żydowska społeczność w Polsce rozrosła się, a jej kultura rozwinęła. Tutaj powstały najważniejsze ośrodki żydowskiej myśli religijnej i społecznej, później także politycznej i artystycznej. Z dorobku polskiego żydostwa korzystał judaizm na całym świecie. Wystawa przedstawiała wiele wątków historii polskich Żydów. Także ostatni etap ich drogi, czyli przeprowadzoną przez nazistowskie Niemcy planową Zagładę. Końcowy akcent pada na odradzające się życie żydowskie w Polsce.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Linki:

ŻIH Wystawa

Przybyli, odeszli są ...Żydzi Polscy

Media donoszą. Wywiady, artykuły, książki, filmy

Obchody w Leżajsku Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu

29 stycznia 2020 w Muzeum Ziemi Leżajskiej odbyły się XII Obchody Dnia Pamięci Ofiar Holokaustu na Podkarpaciu. Z Hajfy w Izraelu do Leżajska przyjechała Pani Lucia Retman dawna mieszkanka Leżajska, która przed wojną mieszkała u wujka na ul. Bożniczej 6 (obecnie jest to ul. Targowa). Towarzyszył Jej syn - Pan Maichael Retman.  Pani Lucia Retman z Izraela doskonałą polszczyzną opowiadała o swoim życiu, przybliżyła nam kawałek przedwojennej historii wspominając mieszkańców przedwojennego Leżajska.

Pani Lucia reprezentuje pokolenie ocalonych z czasu Holokaustu, którym udało się przeżyć dzięki pomocy Polaków. Ona ocalała dzięki rodzinie Pomorskich z Lubaczowa. 

Jest autorką książki pt. „Perły albo życie”, w której zawarła swoje wspomnienia.
Wujek miał sklep w Leżajsku, handlował mąką. W Leżajsku chodziła do szkoły żeńskiej Bejs Jakow, szkoła mieściła się w budynku przy Rynku 6. W czasie wojny z siostrą i szwagrem, jako 14 letnia dziewczynka wyjechała z Leżajska, początkowo do Lwowa, później znalazła schronienie w Lubaczowie. Polka Zofia Pomorska w Lubaczowie załatwiła im schronienie, dokumenty na polskie nazwiska. Lucia, jako Janina Kogut trafiła na roboty do Berlina, a stamtąd już po wojnie do Izraela.

Dzięki staraniom Pani Luci Retman pośmiertnie przyznano Zofii Pomorskiej medal "Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata".

Z Holandii przybyli na obchody Państwo Elen i Leo Mayerowie. Ich rodziny ucierpiały podczas Holokaustu.

Na zaproszenie przyjechał Pan Emil Majuk z Ośrodka "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie, przedstawił prezentację "Księgi Pamięci Żydów z Leżajska zgładzonych w czasie II Wojny Światowej ". Pan Emil Majuk jest współtwórcą szlaku chasydzkiego "Szlak Elimelecha" - projektu z myślą o turystach, także miłośnikach turystyki rowerowej Green Velo zwiedzających miejsca w Leżajsku związane z cadykiem Elimelechem, jego potomkami, a także chasydyzmem i historią społeczności żydowskiej Leżajska.

W obchodach wzięła udział Pani Leora Tec, dyrektorka organizacji "Bridge to Poland" (Most do Polski). Zasiada w Zarządzie Amerykańskiego Stowarzyszenia Polskich Studiów Żydowskich. Jest córką ocalałego z Holokaustu i uczonego Nechama Tec. Upamiętnia nieżydowskich Polaków w Lublinie, mieście, w którym urodziła się jej matka i pokolenia jej rodziny. Stara się przełamywać stereotypy dotyczące nieżydowskich Polaków i budować mosty między ludźmi. Rozmowy, warsztaty, pisanie, wywiady i lokalne wizyty grupowe Leory w Polsce podkreślają pracę nie-Żydów, którzy na wiele sposobów upamiętniają żydowskie życie. Łamie kłamliwe stereotypy o Polsce, „Polakach” i historii polsko-żydowskiej. Współpracuje z Ośrodkiem "Brama Grodzka - Teatr NN" w Lublinie.

Zebrani mieli okazję wysłuchać pięknego koncertu w wykonaniu Chóru Cantiamo reprezentujący Zespół Szkół Licealnych im. Bolesława Chrobrego w Leżajsku oraz Szkołę Podstawową Nr 2 w Leżajsku. Chór wystąpił pod batutą Pani Barbary Kuczek.

Z okazji Obchodów Międzynarodowego Dnia Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu Muzeum Ziemi Leżajskiej przygotowało ekspozycję "Holokaust na Leżajszczyźnie". Można było poznać biografie Polaków, którzy podczas II wojny światowej podjęły bezinteresowną, ofiarną pomoc Żydom i którzy otrzymali tytuł "Sprawiedliwy wśród Narodów Świata".
Ekspozycję będzie można zwiedzać do dnia 09 lutego 2020.

Fot. Leora Tec, dyrektorka organizacji "Bridge to Poland" (Most do Polski), Emil Majuk, Alla Marchenko z mężem

Leora Tec, dyrektorka organizacji "Bridge to Poland" (Most do Polski)

Fot. Leora Tec, dyrektorka organizacji "Bridge to Poland" (Most do Polski), Anna Ordyczyńska i Emil Majuk

zobacz też:

Sprawiedliwy wśród Narodów Świata

Dni Pamięci o Ofiarach Holokaustu na Podkarpaciu. MZL w Leżajsku
Leora Tec