Chasydzi w Leżajsku: 2024

niedziela, 22 grudnia 2024

Chanuka

Eksponaty Wystawy Historycznej Muzeum Ziemi Leżajskiej.

Menora, z lewej Mezuza – zwitek pergaminu z naniesionymi dwoma fragmentami Tory (Księga Powtórzonego Prawa).

ŻYDOWSKIE TRADYCJE -- CHANUKKAH; GENEZA

Zaczyna sie w tym roku 25-go grudnia o zachodzie slonca, wiec przypadkowo wspólnie z Wigilia. Opowiada Sabi Baral ba Facebooku:

https://www.facebook.com/share/a62JmYtXMroxFw9P/

PO PIERWSZE, CHANUKKAH NIE JEST ZYDOWSKIM ODPOWIEDNIKIEM BOZEGO NARODZENIA; te swieta dziela ze soba tylko, i przypadkowo, pore roku. Wszelkie uwspolniajace symbolizmy, takie jak drzewka chanukkowe, sa mylne i mylace.

Wiekszosc -- a moze wszystkie -- swieta chrzescijanskie czcza Boga. Swieta zydowskie natomiast sa o ludziach; zwykle nawiazuja do rytmu zycia lub do wydarzen historycznych. I tak CHANUKKAH UPAMIETNIA REWOLTĘ PRZECIWKO GREKOM KTORZY OKUPOWALI JUDEĘ, lata 167-160 BCE.

PO DRUGIE, Grecy nie byli zlymi okupantami. Nie wtracali sie, byli tolerancyjni, dali zyc w spokoju i w dostatku. Starli sie w koncu o pojęcie Boga -- take byla geneza tej zydowskiej rewolty.

POLITEIZM STAROZYTNEJ GRECJI kształtował swoich bogów na podobienstwo ludzi. Ich Bogowie pełni byli ludzkich wad i namiętności, zdominowani przez seks i żądzę władzy. Wierzyli w to co piekne i widzialne. Czlowieka cenili głównie za jego urodę i naturalne dary takie jak siła, odwaga, spryt, zdolności artystyczne, militarne, lub sportowe. Pili, bawili sie, mordowali kalekie i brzydkie dzieci...

ŻYDOWSKI BÓG natomiast, jeden jedyny, gdzieś poza Naturą, twórca tej Natury, jest istota duchową, łączącą w sobie trudne cechy sprawiedliwości i umiejętności wybaczania. Każdy człowiek bez wyjątku, nawet najbardziej upośledzony i brzydki, nosi w sobie nieskończoną wartość. Jego ocena nie zależy od tego, jakie zdolności i cechy otrzymał w darze od losu, bez wysiłku, ale od tego, jak traktuje innych ludzi, czyli odbywa się według kryteriów etycznych. A Greccy bogowie byli widzialni i prezentowani jako ta najlepsza, wyidealizowana wersja człowieka.

Ten abstrakcyjny, niewidzialny żydowski Bóg denerwował Greków, a stąd już krok do oskarżeń o czary, o rzucanie klątw, zadawanie uroków, i potajemne rytuały. Po raz pierwszy w historii notujemy OSKARŻENIE O MORD RYTUALNY. Antioch Epifanes zakazuje Żydom obrzeżania, a Ci którzy łamali ten zakaz, poddawani byli publicznym egzekucjom wraz z dziećmi. Później pod grozba kary smierci zakazano obchodzenia Shabbatu. W koncu w 167 roku p.n.e. Antioch wydał dekret o zniesieniu Prawa Tory. I wtedy, pod przywodstwem Matatiasza Hasmona wybuchło powstanie, kontynuowane przez jego syna Judę Machabeusza. Po latach walki Żydzi wyparli Greków z Judei.

Warto zauwazyc ze, historycznie, powstanie to bylo REWOLTA W OBRONIE PIERWSZEGO I JEDYNEGO WTEDY MONOTEIZMU na światową skalę. Judaizm trwal juz ponad 3,000 lat; chrzescijanstwo narodzilo sie okolo 200 lat pozniej, a islam 600 lat po chrzescijanstwie.

PO TRZECIE, legenda. Po oczyszczeniu Świątyni kapłani stwierdzili, że zapas oleju do świecznika świątynnego wystarczy tylko na jeden dzień. Jednak, w cudowny sposób, olej ten palił się aż przez osiem dni. I tak świętujemy Chanukkah, przez 8 dni.

Samo slowo, Chanukkah oznacza "poświęcenie" (consecration). Ale slowo jest rowniez akronimem hebrajskiego chanu („odpoczywali”) i liter kaf i he, ktorych wartość wynosi odpowiednio 20 i 5, czyli razem nazwę odczytuje się jako „odpoczywali dwudziestego piątego”. I tak obchodzimy swięto, poczawszy od 25 dnia miesiąca kislew, co w tym roku zbiega sie z 25-tym grudnia.

Chcialabym jeszcze napisac jeszcze o swieczniku, o dreidlach, i o tradycyjnych potrawach...

Źródło: https://www.facebook.com/share/a62JmYtXMroxFw9P/

czwartek, 10 października 2024

Yom Kipur, Jom Kipur, Sądny Dzień

Yom Kipur, Jom Kipur - jedno z najważniejszych świąt żydowskich o charakterze pokutnym. Ustanowione przez Mojżesza. Nazywane bywa Najważniejszą Sobotą - "Sobotą Sobót" – „Szabatem Szabatów”.

Przypada dziesiątego dnia miesiąca tiszri. W 2024 Yom Kipur wypada 11-12 października.

Jom Kipur kończy okres „10 dni pokuty” (Jamim Noraim), rozpoczynający się w Nowy Rok czyli Święto Trąbek zwane Rosz ha-Szana.

W Od zachodu słońca pierwszego dnia (czyli w wigilię) do zachodu dnia następnego obowiązuje całkowity zakaz pracy i ścisły post. Zakazane jest mycie się, namaszczanie ciała, odbywanie stosunków seksualnych, a nawet noszenie -skórzanego obuwia. W Izraelu w dniu święta Jom Kipur zamiera ruch drogowy i lotniczy, a nawet komunikacja publiczna. Większość mieszkańców powstrzymuje się w ten dzień od podróży. Stacje telewizyjne i radiowe zawieszają transmisje.

W 1973 roku, w dniu żydowskiego święta Jom Kipur rozpoczęła się Wojna Yom Kipur. Połączonych siły Egiptu i Syrii najechały wówczas półwysep Synaj i Wzgórza Golan, które pozostawały pod kontrolą Izraela od czasu wojny sześciodniowej w 1967 roku.

wtorek, 23 kwietnia 2024

Yaakov Wasilewicz "Bo jesteś Żydem" - czyli jak zaczęła się moja żydowska droga

Kompozytor i piosenkarz religijnych pieśni żydowskich w języku hebrajskim i angielskim; tłumacz polsko-angielski oraz od czasu do czasu dziennikarz gazety Hamodia na Brooklynie, NY i The Jewish Home wydawanej na Long Island, Queens i Brooklynie.

W naszym wyobrażeniu zazwyczaj tradycje przekazywane są świadomie i celowo ale okazuje się, że nie zawsze. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, że to z czym i jak dorastaliśmy było częścią “mesory”, tradycji przekazywanej z pokolenia na pokolenie. O niektórych rzeczach możemy wiedzieć i możemy zdawać sobie sprawę, a o niektórych nie. Dopiero może później w życiu dowiadujemy się z różnych innych źródeł, że to co było obecne w naszym codziennym życiu tak naprawdę było częścią tradycji.

Co wiedzieli moi dziadkowie?

Jakie tradycje przekazywali mojej mamie celowo a jakie nieświadomie?

***

"Bo jesteś Żydem" - czyli jak zaczęła się moja żydowska droga. Jakiś czas temu zostałem poproszony do podzielenia się moją historią i historią mojej rodziny. Podczas spotkania mówiłem o życiu żydowskim w Polsce, moim i mojej rodziny (trzech pokoleń polskich Żydów (babci i dziadka przed wojną, podczas wojny i po wojnie; mojej mamy po wojnie do Marca 68 i po Marcu, i moim w latach 1988-2004 i mój związek z Polską i Judaizmem do dziś). Podczas rozmowy wspomniałem też o tym jak się czuje jako drugie pokolenie Marca 68, w jaki sposób Marzec 68 wpłynął na moje życie i na życie innych polskich Żydów. Jak to było dorastać jako Żyd w Częstochowie i jak się czułem ogólnie będąc Żydem? Dlaczego wyjechałem z Polski i czy to była słuszna decyzja? Każdy z nas ma inną historię.

Oto moja historia. Zapraszam do posłuchania:

***

https://youtu.be/O-pGVhTmIxo?si=n-4ELlVD715MhxV5

Yaakov Wasilewicz W wieku 15 lat wyjechał z Polski do Nowego Jorku, gdzie rozpoczął religijną edukację w chasydzkiej jesziwie, religijnej szkole dla chłopców, Bobov na Brooklynie. Po dwóch miesiącach wyjechał z Brooklynu i rozpoczął naukę w Talmudical Academy of Baltimore, którą ukończył z wyróżnieniem w 2008 roku. Od 2008 roku do 2017 roku uczeń wyższej Jesziwy Bais Midrasz Shor Yoshuv w Nowym Jorku. Ukończył również studia wyższe z zakresu Psychologii i Edukacji na Uniwersytecie Touro w Nowym Jorku. Studiował też w Belz School of Jewish Music słynnej nowojorskiej Yeshiva University kształcąc swój głos pod kierunkiem znanego na całym świecie kantora Josepha Malovanego, który od 1973 roku pełni funkcję kantora prestiżowej synagogi na Piątej Alei w Nowym Jorku.

Wszelkie pytania lub komentarze proszę kierować na adres: Jakub.Wasilewicz@gmail.com

***

Link do kanału YouTube: Yaakov Wasilewicz (Yaakov W. Music)

Zobacz też:

czwartek, 29 lutego 2024

Chasydzi w Leżajsku 2024 - 21 adar 5784 - Jorcajt cadyka Elimelecha z Leżajska

Rozpoczęły się w Leżajsku uroczystości związane z rocznicą śmierci cadyka Elimelecha.

Jorcajt, czyli rocznica śmierci cadyka wypada wg kalendarza żydowskiego 21 Adar, 5784. W tym roku Adar 21 wypada 1 marca.Żydzi w tym roku celebrują jorcajt dwukrotnie, drugi raz 31 marca 2024.

Yartzheit (anniversary of the death) of Rabbi Elimelech.
Every year Chassidim in Lezajsk celebrate jorcajt, the death anniversary of Tzaddik Rabbi Elimelech from Lizhensk at his ohel.

Elimelech Weissblum z Leżajska to jeden z pierwszych i najwybitniejszych cadyków w historii judaizmu.
Już późnym popołudniem w czwartek, 29 lutego 2024 zjechali chasydzi, by modlić się przy grobie Elimelecha.
W sobotę świętowali szabas.

***

film z 29.02.2024